Kiedy potrzebna będzie korekta w projekcie budowlanym, jeśli chodzi o zmianę klasy drewna na więźbę dachową – co warto o tym wiedzieć?

Należy wiedzieć, że konstrukcje tradycyjnych więźb dachowych przeważnie są wykonywane z drewna oferowanego przez okoliczne składy. Pamiętajmy o tym, że nie zawsze jednak jest dostępna odpowiednia klasa drewna albo przekroje w projekcie. Dlatego też dosyć często zmiany więźby dachowej dotyczą właśnie zastosowania innej klasy drewna albo innych przekrojów poprzecznych. To dosyć znaczące zmiany (chociaż przez projektantów traktowane są jako nieistotne odstępstwa od projektu), które powinny być dokonane za zgodą projektanta. Jak tego typu zmiany wpływają na realizację przedsięwzięcia budowlanego i co się powinno zrobić, aby wszystko było zgodne ze sztuką budowlaną?

Należy wiedzieć, że projekt budowlany składa się z trzech części: projektu zagospodarowania działki, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego. W kontekście pokazania konstrukcji dachu, w projekcie architektoniczno-budowlanym jest to z reguły rysunek więźby dachowej z pokazaniem jej geometrii oraz układu elementów konstrukcyjnych więźby dachowej. Szczegóły zawarte są w projekcie technicznym. To właśnie w nim są zawarte obliczenia konstrukcyjne. Projektant konstrukcji przyjmuje konkretne rozwiązania. Dla więźby są one przyjmowane na podstawie cech geometrycznych, czyli odległości pomiędzy podporami, na których opierają się elementy więźby, kąta nachylenia oraz przyjętych obciążeń (wynikających z wielu czynników: rodzaju pokrycia, wykończenia, stref wiatrowych i śniegowych, obciążenia użytkowego itp.). Dla więźby przyjęte są rozwiązania dla konkretnych materiałów i ich właściwości. Jeśli więźba dachowa jest drewniana, to tymi właściwościami jest między innymi klasa drewna oraz wymiary przekrojów poprzecznych poszczególnych elementów. Elementami dobranymi do konkretnych założeń projektowych są także odległości pomiędzy elementami więźby (na przykład odległości pomiędzy wiązarami). Są to zatem bardzo szczegółowe wskazówki dla wykonawcy, tworzące „przepis” na więźbę, informujący o klasie drewna konstrukcyjnego, przekrojach i geometrii konstrukcji. Jeśli więc zmiany mają być wprowadzone w tym zakresie, to należy je potwierdzić ponownymi obliczeniami konstrukcyjnymi.

Należy wiedzieć, że przeważnie zmiany wynikają z braku dostępności drewna wpisanego do projektu. Teoretycznie w sprzedaży jest drewno iglaste klasy: C14, C16, C18, C22, C24, C27, C30, C35 do C40. W projektach głównie przyjmuje się drewno C24, C27, a nawet C30. Niestety, w rzeczywistości są one trudno dostępne i dosyć drogie. W składach drewna tartacznego sprzedaje się przede wszystkim drewno bezklasowe. Oznacza to, że jego parametry wytrzymałościowe są zaniżone względem tych przyjętych do obliczeń. Nie można więc bez sprawdzenia zmienić klasy drewna na niższą, bowiem konstrukcja więźby będzie wymagać zmian. Na przykład może się okazać, że przy przyjęciu właściwości dla drewna najniższej klasy trzeba będzie powiększyć przekroje drewnianych elementów. Zmiany konstrukcyjne mogą dotyczyć także przekrojów elementów więźby. Wynikać może to z tego, że w składzie drewna nie ma przekrojów przyjętych w obliczeniach. Co prawda, używane przez projektantów programy do obliczeń konstrukcyjnych mają wczytane bazy standardowych i ogólnodostępnych przekrojów, ale nie zawsze są one zaktualizowane. Różnice mogą też wynikać z tego, że projektant przyjął inne, indywidualne przekroje. Oczywiście, tartaki mogą wykonać konkretne przekroje, ale będą one dostępne na zamówienie, a więc droższe i trzeba będzie na nie dłużej poczekać niż gdyby to miałyby być standardowe wymiary przekrojów. Kolejną zmianą jest zmiana odległości pomiędzy wiązarami. Jeśli zmiany polegają na zwiększeniu tych odległości, to oznacza, że wiązary te przejmują większe niż założono w projekcie obciążenia. Wówczas może się okazać, że przyjęte przekroje są za małe. Dlatego zmiana rozstawu jest powodem do obowiązkowego ponownego sprawdzenia konstrukcji.

Podsumowując, należy powiedzieć, że zmiany elementów więźby dachowej dotyczące właściwości wpływających na konstrukcję więźby są dosyć poważne. Można je wykonać, a czasami nawet trzeba, ponieważ nie ma innego wyjścia, gdyż przyjęte rozwiązania projektowe są niedostępne. Dlatego też należy tego typu zmiany poprzeć odpowiednimi obliczeniami konstrukcyjnymi sprawdzającymi. Najlepiej, aby obliczenia były zweryfikowane przez projektanta konstrukcji, czyli autora projektu technicznego. Istotne jest też to, aby zmiany oraz stwierdzenie ich weryfikacji były odnotowane wpisem do dziennika budowy oraz w projekcie technicznym, który jest przekazywany organowi na zakończenie budowy.